We gaan naar Schotland, een deel van het Verenigd Koninkrijk dat altijd op een eigenzinnige manier een heel speciale sfeer blijft uitstralen. Voor de buitenstaander roept het onveranderlijk het beeld op van een doedelzak speler met kleurrijke geruite kilt en tartan en liefst met een hoge berenmuts.
Wij vliegen er heen met Brussels Airlines. Het is razend druk op de luchthaven en bloedheet. Myriam is onze reisleidster van dienst en wacht er ons op. Onze vlucht heeft wat vertraging, en dat komt goed uit want het is een heel eindje wandelen naar gate B89, daar wacht een bus die ons naar het vliegtuig brengt die notabene aan een slurf geparkeerd staat. Brussels Airlines en Brussels Airport op zijn best.
Het is 18° een pak koeler en het miezert wat als we landen in Edingburgh. Marc is onze chauffeur en staat ons op te wachten met de Premium bus. Alle bagage vloog braaf mee en we rijden naar ons hotel in de oude stad, klaar voor het diner.
Het is bewolkt, slecht geslapen en wij vragen al direct een andere kamer. De onze ligt vlak naast de liftkoker en daaruit komt een voortdurend en vervelend gebrom dat heel storend is. Het hotel zit eivol maar tegen vanavond komt het zeker in orde. Beloofd.
Vandaag bezoeken we Edinburgh. De stad is sinds 1437 de hoofdstad van Schotland, ligt aan de Firth of Forth, het estuarium van de rivier Forth. Het is de zetel van het nieuwe Schotse Parlement dat in 1999 opnieuw werd ingesteld sedert het in 1707 werd opgeheven toen het Schotse en Engelse koninkrijk verenigd werd door de Act of Union.
Er zijn dit jaar in augustus, samen met de Tattoo niet minder dan 5 internationale
festivals tegelijk in Edinburgh en dat blijkt duidelijk aan de massa’s toeristen van over gans de wereld die hier zijn neergestreken. Je kan hier letterlijk
over de koppen lopen.
Marc zet ons af in het centrum niet zo heel ver van ons hotel en we wandelen richting het grote monument voor
Sir Walter Scott de schrijver en dichter die Schotland en de Schotse cultuur terug populair maakte nadat het gedurende vele jaren na het debacle van Culloden in het verdomhoekje was geraakt.
We stoppen even voor een kort bezoek aan de
Scottish National Gallery met een aantal mooie schilderijen. Het
grootste werk stelt het dramatisch ogenblik voor in 1263 van Koning Alexander III die dreigt gespietst te worden door een 12-puntige hertebok en gered wordt door de chief van clan Mackenzie. Uit dankbaarheid kreeg die clan de toelating de hertebok in zijn wapenschild te gebruiken. Pittig detail het staat vandaag te pronken op iedere fles Single Malt Dalmore, my favourite malt.
Daarna wandelen we naar
Edinburgh Castle. Dat ligt hoog boven de stad en is gebouwd op een
uitgedoofde vulkaan. De meeste gebouwen van het huidige kasteel zijn 17e-eeuws maar ook in de 11e eeuw was er al sprake van. Tijdens de onafhankelijks oorlogen veranderde het dikwijls van bewoner. De laatste belegering was in 1745 toen de Jakobieten er niet in slaagden het te veroveren.
De kroonjuwelen van Schotland worden er bewaard en de Stone of Scone waar alle Schotse koningen op werden gekroond. Er is zoveel volk dat er geen tickets meer worden verkocht vandaag voor het bezoek aan het kasteel, gelukkig werden de onze op voorhand gekocht. Geduld is een schone deugd en dat komt hier goed van pas, voor ieder gebouw moet je
aanschuiven.
We pikken snel een sandwich mee in de Jacobite Cafe op het kasteel en een coffee–to–go en we verzamelen op de esplanade waar we morgen de Military Tattoo zullen meemaken. We wandelen de
Royal mile af, bergafwaarts van Castle Hill richting Holyrood Palace. Kijkend en genietend van de uiteenlopende uitstalramen, kleurrijke
uithangborden van de pubs en restaurants,
straatmuzikanten,
pipers en straattonelen die her en der worden opgevoerd.
We maken een zijsprong naar het standbeeld van
Greyfriars Bobby een skyeterriër uit Edinburgh in de 19e eeuw die beroemd werd omdat hij 14jaar lang het graf van zijn baas op de begraafplaats Geyfriars bleef bewaken tot aan zijn dood. Het verhaal is zo bekend in Schotland dat er boeken en films over gemaakt werden.
Dan bezoeken we
St Giles Cathedral. Oorspronkelijk een parochiekerk gebouwd in de 12e eeuw en sindsdien verschillende keren verbouwd.
Mooie glasramen, verschillende gedenkplaten en het bronzen standbeeld van
John Knox de man die in de 16e eeuw de katholieke kerk in Schotland hervormde tot de presbyteriaanse kerk. En sedert 1911 is er de
kapel van de ”Most Ancient and Most Noble Order of the Thistle”, de Orde van de Distel, de hoogste onderscheiding van Schotland en die heeft voorrang op de Orde van de Kousenband (sic).
We wandelen voorbij het oude en het
nieuwe parlement dat in 2004 plechtig werd geopend door Koningin Elisabeth II. Behoorlijk controversieel omdat het ultra moderne gebouw clasht met de historische omgeving en de ultieme kostprijs die 10 maal hoger was dan gepland.
Het is beginnen regenen en we werpen nog een blik op
Holyrood Palace de officiële verblijfplaats van koningin Elizabeth II als ze in Schotland verblijft. En dan pikt Marc ons op en brengt ons naar het hotel voor een welverdiend aperitiefje annex diner.
Goed geslapen dit keer en het blijft bewolkt en fris. Wij bezoeken vandaag de Scottish Borders in het zuidoosten van Schotland. Schotland is bestuurlijk onderverdeeld in 32 council areas en de Borders, dat ook grenst aan Engeland, is er daar eentje van. Een mooi landelijk gebied met
golvende heuvels en uitgestrekte heide– en weidelandschappen, met eenzame boerderijen, graanvelden en veel schapen. Het gebied waar Sir Walter Scott zijn thuis maakte. Als zoon van een advocaat was ook hij voorbestemd voor een taak in de advocatuur. Maar van een tante kreeg hij de liefde voor Schotland ingelepeld en begon hij met het schrijven van gedichten en historische romans waaronder Ivanhoe, Rob Roy en de Lady of the Lake.
Het legde hem geen windeieren en in 1812 kocht hij een boerderij aan de Tweed rivier en noemde het Abbotsford. Tien jaar later liet hij de boerderij slopen en bouwde
Abbotsford House. Toen hij er in 1832 overleed bleven zijn nakomelingen in het huis wonen en maakten er een museum van. In 2007 werd het huis met alles erop en eraan aan de zorg van The Abbotsford Trust toevertrouwd. Het is zo goed bewaard dat het wel lijkt alsof je Walter Scott ieder moment kunt zien binnenstappen. Heel knap.
We lunchen in een typisch hotelletje en rijden dan naar
Melrose Abbey.
Cisterciënzer monniken bouwden het in de 12e eeuw en het werd met de regelmaat van een klok door Engelse troepen geplunderd en verwoest en evengoed met Schotse koppigheid terug opgebouwd tot in 1544 het opnieuw geplunderd en in brand gestoken werd en met de Reformatie kwam er een einde aan het kloosterleven. Het hart van Robert the Bruce, Koning van Schotland zou ook hier begraven liggen.
We rijden terug richting Edinburgh en genieten van de
mooie landschappen van de Borders, stoppen nog kort in het
dorpje Peebles voor we in het hotel arriveren en ons klaarmaken voor het evenement van het jaar, de Military Tattoo 2018.
Het begint om 21h maar om 20h zijn wij al present, Marc kan een parkeerplaatsje vinden op wandelafstand en wij sluiten aan met de duizenden bezoekers op weg naar het esplanade plein. Het programma is behoorlijk internationaal met de Muziekkapel van het Tsjechische Leger en een
folkloristische dansgroep, een groep uit de Shetland eilanden, een
Mexicaanse groep, een Amerikaanse historische
fifes and drums groep, een afdeling uit Oman met cavalerie en doedelzakspelers te paard en een volledige
vrouwelijke muziekkapel. De US Air Force
Honor Guard en de
Zwitserse Drum Corps stelen de show en natuurlijk de
Massed Bands Pipes and Drums die zorgen voor het kippenvel moment. Doedelzakmuziek, je houdt er van of je haat het maar het laat je niet onberoerd al zeker niet met het kleurrijke spektakel dat geboden wordt. Ook België is vertegenwoordigd door 3 klaroenblazers uit Ieper die de Last Post brengen. Met de
eenzame Piper hoog op de wallen van Edinburgh Castle en het Auld lang Syne sluiten we deze gedenkwaardige avond af.
We checken uit en we verlaten Edinburgh. Het is nog altijd bewolkt en een miezerige 17°. We rijden naar het noorden over de brug van de Firth of Forth naar Scone Palace.
Scone Palace begon als een vroeg christelijke kerk, werd een Augustijnen priorij vooraleer het een abdij werd. Na de reformatie kwam het in handen van de familie Murray of de graven van Mansfield die het omvormden tot een Georgiaans paleis in de 19e eeuw. Het is nog steeds in het bezit van dezelfde familie en in 1966 werd het opengesteld voor het publiek. De Schotse geschiedenis druipt er in slierten af. Het is de plek waar de Stone of Scone ook gekend als de
Stone of Destiny stond en waarop de koningen van Schotland werden gekroond. Wat er nu staat voor de
kapel op Moot Hill is een kopij, het origineel wordt bewaard in Edinburgh Castle samen met de kroonjuwelen. Prachtig paleis met een mooie collectie antieke meubelen, ceramiek, porselein en ivoor, dat ivoor is nu wat controversieel want voor deze collectie zijn er heel wat slagtanden nodig geweest.
Lunch is in een golfclub, Murrayshall Country House Hotel en Golf Club. Heel mooi.
We vervolgen onze weg noordelijk naar Blair Castle, maar eerst maken we een stop aan Queen’s View aan het Loch Trummel.
Prachtig panorama. Het verhaal wil dat het Koningin Victoria was die in 1866 voor het eerst het landschap zag en er als een blok voor viel. Een andere versie is dat het de vrouw was van Robert de Bruce die het zijn naam gaf. Of ze in de 14e eeuw daar oog voor hadden is voer voor discussie.
Blair Castle is bij het dorp Blair Atholl en het is de voorouderlijke thuis van de Clan Murray en de zetel van hun chef de Hertog van Atholl. Het kasteel zag heel wat acties in de diverse onafhankelijks oorlogen. Een daarvan was de Slag bij Killiekrankie tussen de Jakobieten en aanhangers van William II en wordt nog ieder jaar herdacht.
Koningin Victoria en haar echtgenoot verbleven in Blair Castle en gaven toelating aan de toenmalige hertog om als enige een privaat leger op te richten, de Atholl Highlanders. De huidige 12de Hertog woont in Zuid Afrika en het kasteel en de gronden zijn onder een Schotse trust ondergebracht.
Wij slagen ons kamp op voor de volgende drie dagen in Aviemore.
Het weer is stabiel, het blijft bewolkt en fris. Wij rijden vandaag naar het noordwesten van Schotland voorbij Inverness over de Moray Firth naar
Corrieshalloch Gorge en een wandeling naar de
waterval van Measach. Mooi. Dan rijden we verder noordwaarts naar
Gruinard Bay aan de kust. Tijd voor een winderige
strandwandeling en fotostop voor we iets verder stoppen voor de lunch aan het dorpje Aultbea aan Loch Ewe. Bijzonder, niet alleen voor de mooie ligging en het lekkere eten maar evengoed omdat de eigenares van het
hotelletje uit Moeskroen komt en deze plek een belangrijk vertrekpunt was voor de
konvooien naar Moermansk tijdens WOII.
Dan verder langs de mooie maar woeste kustlijn naar
Inverewe Gardens een tropische tuin in het noorden van Schotland met dank aan de weldoende Golfstroom. Zelfs in de winter bloeien hier bloemen. Het was het initiatief en de groene vingers van ene Osgood Mackenzie die in 1862 hier 850 ha grond kocht en er een tuin besloot van te maken met een schare planten en bomen van over gans de wereld. Vandaag is de tuin bezit van de National Trust for Scotland.
We stoppen nog even in
Gairloch, een
vissershaven en rijden dan terug naar ons hotel in Aviemore.
Het is bewolkt, er valt wat nat maar hier en daar zijn er toch wat blauwe stukjes te zien en dat stemt hoopvol. Vandaag volgen we de Single Malt Whisky Trail langsheen de Spey rivier waar zowat de helft van alle distilleerderijen in Schotland liggen. Wij hebben een afspraak in de
Glen Grant distilleerderij . Uniek omdat het de enige is die genoemd is naar de eigenaren John en James Grant in 1840. Sedert de oprichting wisselde ze dikwijls van eigenaar waaronder Pernod Ricard en vandaag de Campari groep. Heel interessant te horen hoe je het spul brouwt maar proeven is toch het leukste moment van de toer.
Van daar rijden we naar Elgin voor een bezoek aan de kathedraal.
Elgin Cathedral is een ruïne van een 13e eeuwse kathedraal en was ooit het religieus centrum van Moray en werd de Lantaarn van het Noorden genoemd. Met de reformatie verdween de macht van de Paus en dat was ook de ondergang van de kathedraal van Elgin. Sedert 1689 behoorde de kathedraal officieel toe aan de Kroon maar die deed niets om het gebouw in stand te houden. Vandaag wordt het beheerd door Historic Scotland.
En dan rijden we naar
Culloden Moor waar op 16 april 1746 de laatste slag tussen de Schotse Jacobieten en het Engelse Huis van Hannover plaatsvond. Het was een strijd tussen de katholieke Prince Charles Edward Stuart (Bonnie Prince Charles) die een gooi deed om de Engelse troon te heroveren en (de Duitse maar protestantse) George I van het Huis van Hannover. De rebellerende clans waren kansloos tegen de veel beter uitgeruste troepen van de Hertog van Cumberland. Het verlies van de slag en de nasleep had verregaande dramatische gevolgen voor de Schotten. De Hertog van Cumberland ging daarbij zo driest te keer dat hij de bijnaam ”the butcher” of ”de slachter” kreeg.
Bonnie Prince Charles wist te ontkomen naar Frankrijk verkleed als vrouw. Hij overleed 42 jaar later in Rome. Hij zette nooit meer een voet in Schotland.
Het slagveld wordt goed in stand gehouden door de National Trust for Scotland. Er staan verschillende gedenkstenen die de posities van de strijdende clans aangeven en de massagraven die er te vinden zijn.
Maar ons bezoek is een teleurstelling en vooral een maat voor niets. We worden afgezet door Marc aan de ingang, Myriam geeft een ietwat warrige uitleg over het waarom en de uitkomst van de strijd maar er blijft zo goed als geen tijd over om het slagveld of het bezoekerscentrum te bezoeken. We worden bijna onmiddellijk terug opgepikt door Marc want we hebben nog een afspraak met een herder die ons met zijn bordercollies een
demonstratie zal geven. Goed, de demonstratie is natuurlijk leuk. Mooi om zien hoe geconcentreerd de border collies reageren op de signalen van de herder en de kudde schapen feilloos brengen waar de herder ze wil hebben maar ik heb toch een onvoldaan gevoel.
Vandaag gaan we echt de Highlands in. We verlaten Aviemore richting noordwest naar Inverness daar keren we onze kar en rijden zuidwest langs de boorden van
Loch Ness. Nessie zelf geeft zoals gewoonlijk niet thuis en dus hebben de Schotten er maar een
replica van gemaakt. Goed voor de foto. We rijden voorbij de ruïnes van Urquehart Castle tot in Fort Augustus aan het Caledonian Kanaal. Daar bezoeken we het Clansman Centre. In een 19e eeuws schoolgebouw heeft men het interieur nagebootst van een Highland turf huis en krijgen we uitleg van een
authentiek uitgedoste Schot inclusief accent over de clans en het leven in de 17e eeuw en een demonstratie van de wijze waarop de kilt, plaid en de tartan gebruikt werd. Leuke voorstelling.
Het
Caledonian kanaal verbindt de Noordzee bij Inverness aan de oostkust met de Atlantische Oceaan bij Fort William aan de westkust. Er werd 19 jaar aan gewerkt en voltooid in 1822, 107km lang met 29 sluizen en het was al direct te smal en te ondiep door de schepen van toen. Toen het uiteindelijk was uitgediept verloor het zijn economisch en strategisch belang door de aanleg van de spoorweg. Maar voor de pleziervaart vandaag is het een leuk ding.
In Fort William lunchen we. Ben Nevis, met 1345m de hoogste berg van Schotland en de UK, krijgen we niet te zien, die zit naar gewoonte, verstopt onder een dik wolkendek.
En dan keren we terug richting zuidoost naar
Glencoe een vallei genoemd naar de rivier de Coe en is opgenomen samen met Ben Nevis in de Glencoe National Scenic Area. Behalve dat het een heel mooi stukje natuur is, kleeft er ook wat bloed aan wegens de Massacre of Glencoe in 1692 waarbij onder leiding van Robert Campbell 37 mannen werden afgeslacht van de Clan MacDonald en dat terwijl hij en zijn mannen nota bene de gastvrijheid genoten van de MacDonalds.
Dan zijn we op weg naar Stirling voor de volgende 2 nachten.
Het is zwaar bewolkt en 15°. We rijden noordwest naar de Trossachs een
bosrijk gebied met valleien en meren dat deel uitmaakt van het Loch Lomond and Trossachs National Park. Wij rijden naar Loch Katrine voor een boottocht met het historische schip
Sir Walter Scott. Het werd gebouwd in 1899, gedemonteerd en in stukken getransporteerd per schip via Loch Lomond en met paardenkracht over land naar Loch Katrin waar het werd gemonteerd en te water gelaten in 1900. Wij arriveren samen met een daverende stortbui. Het schip dat vertrekkensklaar staat, zit
eivol en er worden nog eens 38 passagiers bij geperst. Marc zal ons oppikken bij het eindpunt. We delen het schip met een hele schare fietsers met fiets uiteraard. Het houdt gelukkig op met regenen en we kunnen toch een glimp opvangen van de
idyllische omgeving. De naam Katrin komt van de term Cateran een algemeen woord voor ”veedief” en is de setting voor het verhaal van Rob Roy door Sir Walter Scott. Wij varen de lengte van de loch tot de Stronachlachar pier en daar arriveert ook even later onze bus.
We lunchen in een mooi hotel aan de boorden van het meer met ”tea, scones and sandwiches” en zetten dan koers naar Glasgow. Dat blijkt niet zo eenvoudig te zijn als gedacht want daar wordt op hetzelfde ogenblik de Europese wielerkampioenschappen op de weg gereden en heel wat wegen en straten zijn afgesloten. Het kost dus nogal wat tijd voor we in Glasgow arriveren voor een bezoek aan de
kathedraal en een paar uur vrije tijd voor de shoppende toerist in Buchannan street.
Dan rijden we terug naar Stirling voor ons laatste avondmaal van deze reis.
We wandelen nog even door Stirling tot aan het kasteel voor we de bagage inladen en naar Edinbugh vertrekken. We hebben nog een bezoek op het programma aan het jacht Britannia dat aangemeerd ligt in de haven. Ook dit is een populaire bestemming want ook hier staan de mensen in dichte rijen aan te schuiven. Iedereen krijgt een audio handset met uitleg aan de verschillende stations. Heel knap, je krijgt een mooie glimp achter de schermen van het Koninklijke Jacht. Het werd te water gelaten in 1953 en uit de vaart genomen in 1997. Het heeft meer dan 1 miljoen zeemijlen afgelegd met aan boord de koningin of leden van het koninklijke huis en het is nu een museumschip.
En dan is het tijd om afscheid te nemen van Schotland, we moeten ons niet echt haasten want onze vlucht van Brussels Airlines heeft vertraging
